Ridley Scott'ın Kayıp Dune: 40 yaşındaki bir senaryoyu tanıtmak

Bu hafta, David Lynch'in Dune prömiyerinden bu yana kırk yıldır. Başlangıçta bir gişe hayal kırıklığı, takip eden sadık bir kült geliştirdi. Bu, Denis Villeneuve'nin Frank Herbert'in ikonik romanının son büyük ekran uyarlamasıyla tam bir tezat oluşturuyor. Ridley Scott'ın Lynch'in önündeki katılımı, şimdi kadar gizemde büyük ölçüde örtüldü.

Ekim 1980'de Rudy Wurlitzer tarafından kaleme alınan Scott'ın terk edilmiş Dune senaryosunun 133 sayfalık bir taslağı ortaya çıktı. Bu keşif, T.D. Nguyen sayesinde Scott'ın vizyonuna ışık tutuyor. Scott'ın katılımından önce, Frank Herbert'in kendi senaryo uyarlaması sadık olsa da, sinematik uyarlama için çok hantal olduğunu kanıtladı. Scott, Harlan Ellison projeyi reddettikten sonra Wurlitzer'i tam bir yeniden yazma için nişanladı. Herbert's ve Villeneuve's gibi bu versiyon, iki bölümlü bir destanın ilk kısmı olarak tasarlandı.

Wurlitzer, projeyi inanılmaz derecede zorlayıcı olarak nitelendirdi, anlatıyı yapılandırmanın son senaryoyu yazmaktan daha fazla zaman tükettiğini belirtti. Benzersiz bir duyarlılığı aşarak romanın özünü yakalamayı amaçladı. Scott daha sonra senaryo kalitesini doğruladı ve "oldukça iyi iyi" olarak nitelendirdi.

Scott'ın erkek kardeşinin ölümü, Meksika'daki filme olan isteksizliği (De Laurentiis'in ısrar ettiği gibi), 50 milyon doları aşan bütçe isteğini ve Blade Runner projesinin cazibesi de dahil olmak üzere projenin çöküşüne katkıda bulundu. Ancak, evrensel yönetici Thom Dağı kilit bir konuyu vurguladı: senaryo evrensel beğeni topladı.

Wurlitzer'in uyarlaması sinematik bir başarısızlık mıydı, yoksa sadece çok karanlık, şiddetli ve ana akım bir sürüm için politik olarak suçlandı mı? Komut dosyasının ayrıntılı bir analizi kişisel bir yargıya izin verir.

Farklı bir Paul atreides

Senaryo, Paul'ün kaderini ön plana çıkaran kıyamet ordularını tasvir eden bir rüya dizisi ile açılıyor. Scott'ın imza görsel yoğunluğu, "kuşlar ve böcekler dönen bir hareket histeri haline gelir" gibi açıklamalarda belirgindir. Senaryo, yedi yaşındaki bir Paul'ü, uzun sarı saçlı, Rahip Anne tarafından denemeye tabi tutuyor. Lynch'in versiyonu yanan bir elin görüntülerini içeriyor olsa da, bu senaryo bunların gerçeklik değil vizyonlar olduğunu açıkça ortaya koyuyor.

Jodorowsky'nin Dune *yapımcısı Stephen Scarlata'ya göre, bu Paul, Lynch'in tasvirinden çok daha iddialı bir karakter olan "vahşi bir masumiyet" sergiliyor. Senaryo, Paul'ün 21 yaşına kadar bir usta bir kılıç ustasına dönüşümünü sergileyen ve Duncan Idaho'yu (bu versiyonda Gurney Halleck'in yerini alan) aşan bir flaş içeren bir flaş içeriyor.

İmparatorun ölümü

Wurlitzer'in senaryosunda önemli bir bükülme imparatorun ölümü, Herbert'in romanında bulunmayan bir katalizör. Senaryo, İmparator'un cenazesini, büyük evlerin bir araya gelmesini ve Arrakis'in Duke Leto'ya daha sonra verilmesini tasvir ediyor. Bu, Baron Harkonnen ile çatışma için zemin hazırlıyor. Lynch'in filmindeki birine benzeyen önemli bir çizgi, baharatın önemini vurguluyor: "Dune'yi kontrol eden ve baharatları kontrol edenler evreni kontrol eden."

Guild Navigator ve Arrakis

Senaryo, lonca navigatörü şeffaf bir kapta yüzen uzatılmış, insansı bir figür olarak tasvir ediyor - çarpıcı bir görsel. Ailenin Arrakis'e gelmesi, Aakeen'in Scott'ın efsanesinin tarzını yineleyen açıklamaları ile ortaçağ estetiği sergiliyor. Liet Kynes Chani'yi tanıtıyor ve baharat hasatının neden olduğu ekolojik yıkım vurgulanıyor. Bir solucan saldırısıyla sonuçlanan çölden uçuş heyecan verici bir dizidir.

Senaryo ayrıca bir bar dövüşü, Paul ve Duncan'ın Stilgar ile karşılaştığı kaynak materyalden ayrılıyor. Aakeen'in sınıf eşitsizliğini yansıtan skalid bir şehir olarak tasviri dikkate değer bir ektir. Jessica'nın bir Crysknife aldığı sahne de mevcut. Senaryo, Paul ve Jessica'nın bir kumul aşağı kaydırırken üst üste yattığı bir sahne içeriyor, ancak önceki taslaklarda bulunan ensest ilişki yok.

Çöl kaçışı ve ötesi

Paul ve Jessica'nın çölde kaçışı yoğun, bir kaza inişi ve tehlikeli bir yolculuk içeriyor. Paul'ün bir kum kurdu ile karşılaşması Villeneuve'nin uyarlamasını yansıtıyor. Senaryo, Fremen, Jamis ile düello ve Paul'ün kabileye kabulü ile karşılaşmalarını detaylandırıyor. Yaşam Suyunun töreni, üç göğüslü bir şaman ve dev bir kum kurdu içeren gerçeküstü ve görsel olarak çarpıcı bir sahnedir. Senaryo, Paul ve Jessica'nın Fremen'in kabulü ile sonuçlanır ve gelecekteki olaylara zemin hazırlar.

Farklı bir yorum

Wurlitzer'in senaryosu, Dune 'nin daha karanlık, daha şiddetli ve politik olarak yüklü bir yorumunu sunar. Paul daha az isteksiz bir kahraman ve daha fazla iddialı bir lider, potansiyel olarak bir diktatör. Ekolojik ve politik temalara, diğer uyarlamalardan farklı olarak önemli bir ağırlık verilir. Senaryo'nun Herbert'in çalışmalarından, grafik şiddetinden ve olgun temalarından sapmaları muhtemelen reddedilmesine katkıda bulundu.

Scott'ın kumulunun mirası

Gerçekleştirilememesine rağmen, Scott ve Wurlitzer'in Dune betiği benzersiz ve çekici bir vizyon sunar. Ekolojik kaygılara, siyasi entrika ve liderliğin karmaşıklıklarına verdiği vurgu, diğer uyarlamalarda bulunmayan bir perspektif sunmaktadır. Senaryo'nun cesareti ve hırsı, belki de zaman için çok fazla olsa da, dikkat çekicidir. Senaryo mirası, H.R. Giger'in çarpıcı kum kurdu tasarımı ve Vittorio Storaro'nun katılımını içeriyor. Senaryoda araştırılan temalar - çevre çürümesi, faşizm ve ezilenlerin uyanışı - bugün son derece alakalı.